Zgodnie z decyzją mocarstw wyrażoną w traktacie wersalskim o przynależności Górnego Śląska miał zadecydować plebiscyt, który odbył się 20 marca 1921 r.

Za przynależnością do Niemiec głosowało 59,4 proc. głosujących, za włączeniem do Polski 40,3 proc. (707 605 głosów za Niemcami, 479 359 za Polską). Wobec zagrożenia, że Polska otrzyma jedynie niewielką część Górnego Śląska, Wojciech Korfanty zdecydował o wybuchu trzeciego powstania.

Powstanie wybuchło w nocy z 2 na 3 maja 1921 r., Wojciech Korfanty ogłosił się jego dyktatorem, stając na czele Naczelnej Władzy na Górnym Śląsku. W odróżnieniu od dwóch pierwszych zrywów, w walkach trzeciego powstania brało udział regularne wojsko powstańcze. Największa bitwa III Powstania Śląskiego to bój o Górę Świętej Anny. Pod naciskiem aliantów25 czerwca doszło do rozejmu, a 5 lipca zakończono ewakuację oddziałów niemieckich i polskich.

III Powstanie przyczyniło siędokorzystniejszego dla Polski wytyczenia  granicy  niż  początkowo  planowano.  O podziale Górnego Śląska zdecydowała Liga Narodów.
20 października 1921 r. Rada Ambasadorów zaaprobowała przyznanie Polsce 29% spornego obszaru w części wschodniej regionu, na którym jednak znajdowała się większość przemysłu górnośląskiego.

3 maja 1791 r. została uchwalona Ustawa Rządowa, zwana Konstytucją 3 Maja. Była to jedna z wielu reform podjętych przez Sejm Wielki (1788 – 1792), pierwsza  w  Europie, a  druga  po  amerykańskiej,  nowoczesna  konstytucja  na  świecie. Znosiła liberum veto i wolną elekcję, zapowiadała chłopom „opiekę prawa i rządu krajowego", ustalała podstawy ustroju Rzeczypospolitej. Przeciwko konstytucji wystąpiła część magnatów, udając się do carycy Katarzyny II i zawiązując konfederację w Targowicy.
Do Polski wkroczyły wojska rosyjskie i rozpoczęła się wojna w obronie konstytucji, która zakończyła się klęską dla zwolenników reform i konstytucji. W 1793 roku doszło do II rozbioru, a w 1795 roku do trzeciego, który zakończył okres istnienia I Rzeczpospolitej. Polska utraciła wolność i niepodległość na 123 lata. Choć  czas  obowiązywania  Konstytucji  3  Maja  był  bardzo  krótki,  pamięć  o  niej  była  nieustannie  żywa  w  okresie  zaborów.

Agnieszka Zaremba